Wat de studie “2025 Donor Perceptions of AI” ons leert over vertrouwen in fondsenwerving
Steeds meer goede doelen onderzoeken hoe AI hun werk kan versterken. Maar hoe kijken donateurs daar eigenlijk tegenaan? Het nieuwe onderzoek 2025 Donor Perceptions of AI laat zien dat gevers openstaan voor technologie, zolang die eerlijk, transparant en menselijk blijft. In deze blog lees je wat donateurs aantrekkelijk vinden aan AI, waar hun zorgen liggen en wat dit betekent voor fondsenwerving in 2025.
AI in de wereld van donateurs
Kunstmatige intelligentie (AI) wordt steeds normaler in het dagelijks leven. Het ligt daarom voor de hand dat donateurs ook verwachten dat goede doelen er iets mee doen. De Amerikaanse studie 2025 Donor Perceptions of AI (u vindt het rapport hier) biedt een uitgebreid beeld van hoe 1.031 donateurs denken over AI in de non-profitsector (p. 1–3). Het gaat om een breed publiek: vooral mensen tussen de 30 en 59 jaar, met veel modale inkomens en een jaarlijkse gift van meestal niet meer dan 500 dollar.
Het doel van het rapport is helder: fondsenwervers helpen begrijpen hoe donateurs AI ervaren, welke kansen dit biedt en waar hun grenzen liggen (p. 3, 22). De inzichten zijn relevant voor organisaties die hun fondsenwerving toekomstbestendig willen maken, zonder het vertrouwen van hun achterban te verliezen.
Wat donateurs aantrekkelijk vinden aan AI
De meeste donateurs zien duidelijke voordelen in het verantwoord inzetten van AI. Ze verwachten dat slimme technologie kan bijdragen aan betere fondsenwerving en efficiënter werken, zolang het hun vertrouwen niet onder druk zet.
Het rapport laat drie belangrijke pluspunten zien (p. 1–2, 12):
- Slimmere fondsenwerving 61% denkt dat AI kan helpen om effectiever geld op te halen.
- Efficiënter werken 58% verwacht dat AI kosten bespaart en verspilling voorkomt.
- Beter inzicht in resultaten 53% gelooft dat AI duidelijker kan laten zien wat een gift oplevert.
Met andere woorden: als AI leidt tot meer impact en minder verspilling, staan donateurs ervoor open.
Maar één voorwaarde is niet onderhandelbaar: transparantie. Maar liefst 92% vindt dat organisaties helder moeten uitleggen waar, waarom en hoe ze AI inzetten, en dat mensen altijd het laatste woord houden (p. 8–10). AI mag ondersteunen, maar niet bepalen.
Waar donateurs zich zorgen over maken
De interesse in AI is positief, maar gaat wel samen met duidelijke zorgen. Drie thema’s springen eruit (p. 14):
- Privacy en databeveiliging 66% is bang voor misbruik of lekken van gegevens.
- Oneerlijke beslissingen (bias) 55% vreest dat algoritmen bevooroordeeld zijn.
- Verlies van de menselijke toon 49% mist bij AI-communicatie het persoonlijke contact.
Deze zorgen beïnvloeden ook het geefgedrag. Een kleine groep (14%) zegt juist méér te willen geven aan een organisatie die AI gebruikt, maar ruim 32% zou minder geven (p. 9). De rest blijft neutraal of afwachtend. Dat maakt AI zowel een kans als een risico.
Wat donateurs willen weten
Het rapport laat zien dat donateurs niet tegen technologie zijn. Ze willen vooral duidelijkheid en controle. Hun verwachtingen zijn verrassend concreet (p.10–11):
- Een eenvoudige uitleg op de website over hoe AI wordt gebruikt (73%).
- De garantie dat mensen AI-beslissingen kunnen nakijken of corrigeren (63%).
- Bewijs dat AI echt tijd of geld bespaart (56%).
- Een opt-out voor AI-gestuurde communicatie, zoals automatische mailings (52%).
- Onafhankelijke controle (audits) van AI-systemen (48%).
Kort gezegd: AI mag, maar alleen onder toezicht, met uitleg én met keuzevrijheid.
Wie openstaat voor AI en wie niet
Het rapport maakt duidelijk dat attitude sterk samenhangt met leeftijd en AI-kennis (p. 18–21). Jonge donateurs (18–29 jaar) zijn twee keer zo positief als 60-plussers. Ook mensen die een hogere mate van AI-kennis rapporteren, staan er merkbaar ontspannener tegenover.
Dat werkt twee kanten op:
- Hoe bekender iemand is met AI, hoe minder spannend het voelt.
- Donateurs die AI “zeer goed” begrijpen, worden vaker positiever in hun geefgedrag dan negatiever (p. 19, 21).
Oudere en minder technisch onderlegde donateurs hebben juist behoefte aan extra uitleg en duidelijke waarborgen.
Wat is veranderd sinds 2024
Het onderzoek laat zien dat donateurs in één jaar tijd duidelijk zijn opgeschoven (p. 22–23). Het percentage dat zichzelf “zeer vertrouwd” noemt met AI steeg van 32% naar 42%. Dat maakt AI bekender én minder bedreigend.
Opvallend is dat de grootste zorg – risico op datalekken – nog sterker leeft dan vorig jaar. Tegelijkertijd is de angst voor een “onmenselijke” organisatie wat afgenomen. De vraag verschuift van “Voelt dit te koud?” naar “Is dit eerlijk en veilig?” (p. 23–24).
Wat dit betekent voor fondsenwervers
Hoewel het rapport geen stappenplan biedt, is de richting scherp (p. 23–24):
- Wees radicaal open over AI-gebruik. Vertel helder wat je doet en waarom.
- Bescherm gegevens zichtbaar én aantoonbaar. Donateurs willen bewijs dat privacy bovenaan staat.
- Begin met AI achter de schermen. Denk aan administratie, impactmeting of fraudedetectie; toepassingsgebieden die relatief veel vertrouwen genieten.
- Laat altijd menselijke controle zien. Machines ondersteunen; mensen beslissen.
- Richt uitleg en communicatie op verschillende groepen. Jongere, AI-bekende donateurs begrijpen de technologie snel. Oudere en minder technisch onderlegde donateurs hebben behoefte aan extra context en zekerheid.
AI kan fondsenwerving versterken maar alleen als het vertrouwen vergroot in plaats van vervangt.
Slot
De Donor Perceptions of AI-studie maakt één ding helder: donateurs willen dat kunstmatige intelligentie goede doelen slimmer maakt, niet afstandelijker. Ze waarderen technologie die helpt om middelen beter te besteden, resultaten inzichtelijker te maken en fondsenwerving doelgerichter te organiseren.
Maar die bereidheid staat of valt met eerlijkheid, transparantie en menselijke controle. Organisaties die dat waarmaken, bouwen aan vertrouwen en houden de deur open voor een toekomst waarin AI en empathie samen optrekken.